عنوان طرح: ارزیابی برنامه های آموزش معماری در حوزه مسکن بر مبنای انتظارات حرفه از فارغ التحصیلان (نمونه موردی استان آذربایجان شرقی)

چکیده طرح:

معماری یکی از رشته‌های دانشگاهی به شمار می‌آید که به دلیل ماهیت خاص آن و ارتباط تنگاتنگ طراحان با کاربران دارای اثرگذاری عمیق‌تری است؛ از سوی دیگر محتوای برنامه درسی رشته معماری نیز می‌تواند سبب ارتقای رابطه  بین فارغ‌التحصیلان و حرفه در راستای پاسخ به نیازهای موجود باشد. ازاین‌رو واکاوی برنامه درسی زمانی اهمیت خود را آشکارتر می‌سازد که با گسترش بی‌حدوحصر دانشکده‌های معماری و تربیت دانشجویان معماری، همچنان شکاف بین حرفه و برنامه درسی بیشتر شده و کمتر به نیازها پاسخ داده می‌شود.

پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی برنامه­های آموزش معماری و انتظارات حرفه از منظر فارغ‌التحصیلان در حوزه مسکن در استان آذربایجان شرقی و شناسایی مؤلفه‌های مؤثر در برنامه درسی رشته معماری است و تلاش می‌کند تا به توصیف و تبیین وضعیت موجود از حرفه بپردازد. برای دستیابی به پاسخ سؤال اصلی تحقیق "چه نسبتی بین انتظارات حرفه از فارغ‌التحصیلان معماری در حوزه مسکن در استان آذربایجان شرقی و برنامه آموزش طراحی معماری 5 در دانشکده‌ معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز وجود دارد؟"، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، تجربه زیسته ۱۲ نفر از متخصصان حوزه معماری با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته مورد واکاوی قرار گرفت و همچنین به تحلیل و توصیف برنامه درسی مصوب وزارت علوم پرداخته شد که برنامه درسی در یک الگوی مطلوب و شامل سه بعد دانش، نگرش و مهارت به‌منظور ارتقا سطح کیفی آموزش معماری و تربیت معماران همگام با نیازهای واقعی جامعه بررسی شد.

 با استناد به یافته‌های حاصل از مقوله‌بندی مصاحبه‌ها و مقایسه آن با برنامه درسی طرح معماری 5، مؤلفه‌های مؤثر از انتظارات حرفه از فارغ‌التحصیلان آشکار شد. در این زمینه و در بعد دانشی، مسائل فنی و سازه‌ای و ضوابط و استانداردهای حاکم در طراحی و مسائل مربوط به شناخت مخاطب و جامعه شناسایی و معرفی شدند. همچنین نتایج نشان دادند که در بعد نگرشی بسیاری از مؤلفه‌های مورد نظر توسط برنامه طرح معماری 5 موجود پوشش داده نمی‌شود. در بعد مهارتی نیز مساله کارآموزی یک عامل مهم در ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار معرفی گردید که در برنامه درسی مورد غفلت قرار گرفته بود. پاره‌ای از موارد به صورت عام بوده و از ضعف‌های برنامه درسی به شمار می‌رود. درحالی‌که تعدادی از ین موارد مانند مباحث مربوط به مخاطب شناسی و زمینه‌ای مختص به استان آذربایجان شرقی به عنوان بستر انجام تحقیق می‌گردید. ازاین‌رو پرداختن به موضوعات گسترده در این زمینه و ایجاد تغییراتی از منظر محتوایی در برنامه درسی ضروری شناخته شد تا پاسخ گوی نیازهای آموزشی باشد و سبب توانمندی فارغ‌التحصیلان جهت ورود به بازار کار شود.

کلید واژگان: ساختار برنامه درسی معماری، آموزش معماری، حرفه معماری، طرح معماری 5، مسکن