عنوان طرح: مطالعه و برررسی الگوهای طراحی مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز و طراحی 18 کلاس مقطع متوسطه(دوره دوم) در محوطه باغ اخوان(خانه تاریخی کلانتری) در شهر تبریز
چکیده طرح:
بیان مسئله تحقیق:
از آنجا که مدارس مهم‌ترین مکان برای آموزش جامعه هستند، توجه به طراحی فضاهای آموزشی امری ضروری است. با در نظر گرفتن اینکه مدرسه به‌عنوان مرکز تربیتی جامعه در جنبه‌های مختلف زندگی جمعی و در رشد شخصیت اجتماعی آموزشگران تأثیر فراوانی دارد. آماده کردن آموزش‌گیران برای برخورد به جریان‌های اجتماعی و کسب مهارت‌های لازم جهت شرکت در زندگی جمعی در محیط مدرسه صورت می‌گیرد (شریعتمداری، 1390). مدرسه به‌عنوان فضای آموزش و پرورش آموزش‌گیران نقش اساسی در ساختار اجتماعی، فرهنگی جامعه ایفا می‌نماید. نظام آموزشی، روش و محتوای آموزش از یک‌سو و فضای آموزشی از سوی دیگر دو عامل مهم و مؤثر در پرورش و رشد آموزش‌گیران محسوب می‌گردد. مدرسه به‌عنوان دومین خانه و خانواده دانش‌آموزان نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد و مهارت‌های شخصیتی آنان دارند. با توجه به اينكه زمينه يا بستر مناسب براي رشد طبيعي دانش‌آموزان از این فضاها شروع مي‌شود، مي‌بايست فضاهاي مدرسه پاسخ‌گوي خواست‌ها و نيازهاي دانش‌آموزان با توقعات، خواست‌ها و فعاليت‌هاي متعدد باشد چرا كه دانش‌آموزان براي اولين بار در عرصه مدرسه است كه قدم به زندگی اجتماعی مي‌گذارند و به تعاملات اجتماعي مي‌پردازند.
با اين فرض كه مدارس به‌عنوان واسطه بسيار مهم ارتباط دانش‌آموزان با جهان خارج از خانه مي‌تواند نقش اساسي در رشد و پيشرفت جسمي، ذهنی، اجتماعی و رواني آن‌ها و نيز شكل‌گيري مناسب شخصيت فردي و اجتماعي آن‌ها داشته باشد، این طرح در راستای مطالعات نظری و اقدامات عملی صورت پذیرفته برای مدارس کشور می‌باشد که با مطالعه‌ای گونه شناختی سعی در تدقیق و آسیب‌شناسی اقدامات صورت پذیرفته در این خصوص دارد. این طرح پژوهشی به سفارش اداره نوسازی و تجهیز مدارس استان آذربایجان شرقی می‌باشد که درصدد است بامطالعه و بررسی الگوهای مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز در راستای حذف ایرادات طراحی معماری این مدارس گام بردارد.
سؤال تحقیق
· آیا می‌توان گونه یا گونه‌هایی خاص برای مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز متصور بود؟
· معیار یا معیارهای طبقه‌بندی گونه‌های مختلف مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز چیست؟
· گونه‌های مختلف مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز چه کیفیات محیطی را در بر می گیرند؟
چارچوب نظری تحقیق:
برنامه‌های متناسب‌سازی فضای مدارس متناسب با خواست و نیاز کاربران، می‌بایست اساساً در همه وجوه فرآيندی «کاربردی» و نه صرفاً «نظری» را طی کند چراکه وقتي اهداف و معيارها از وضوح بالاتري برخوردار باشند، ارزيابي و بهبود اعمال نیز ارتقاء می‌يابد. يكي از روش‌هاي نيل به اين وضوح استفاده از چارچوب مبنا و شاخص است كه اين تحقیق در تلاش است با ارائه چارچوبی نظري و کاربردی مشتمل بر راهبردها، معيارها، شاخصه‌ها و سياست‌ها گامي هرچند اندك در تدوین الگوی گونه شناسی از الگوی مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز بردارد. با مقدمه مذکور، خلاصه این طرح تحقیق از دو بُعد نظری و کاربردی اين‌گونه قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
از بُعد نظری، بامطالعه و بازنگری ادبیات نظری، متون و دستورالعمل‌های مرتبط با موضوع می‌توان چنین نتیجه گرفت که اگرچه تئوری‌ها و اصولی در ارتباط با طراحی ساختمان مدارس وجود دارد ولی این اصول و تئوری‌ها از جنبه‌هاي متعددي نظير تأثیر نور، صدا، مبلمان، فضای سبز و مقياس و . . . به‌صورت جزءنگر بوده است كه حكايت از يك خلأ نظري در نگاهي جامع و مانع به بحث بررسی الگوهای فضای مدارس در مقیاس‌های مختلف از کلان تا خرد دارد. مواردی هم که وجود دارد غالباً در راستای یافته‌های تجربی است که اگرچه در یک موقعیت ممکن است مناسب باشد، راه‌حل مطلوب در مکانی دیگر نیست. بنابراین با توجه به موارد مطرح شده، اهمیت کاربست رویکرد يكپارچه و كل‌نگر، به‌عنوان رهیافتی به‌منظور شناسایی و تدوین الگوی گونه شناسی از فضای مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز دارد.
از بُعد کاربردی، ضرورت اين تحقيق خصوصاً در ارتباط با مدارس شهر، به دلیل ضعف مبانی نظری در زمینة اقدامات صورت پذیرفته در خصوص متناسب‌سازي فضای مدارس است که منجر به برخوردي ساده‌انديشانه با موضوع شده است. با يك بررسي ساده از اين برنامه‌ها، مشخص مي‌گردد كه اغلب آن‌ها، به دلیل عدم توانایی در شناخت سرشت در هم تنيده مسائل محيطي برخوردي سطحي و ساده‌انديشانه با موضوع فضای مدارس در مقیاس‌های مختلف داشته‌اند. بنابراین، لزوم بازنگری در مواجهه با برنامه‌هایي که به‌منظور بازآفريني فضای مدارس در تناسب با کاربران به کار گرفته و يا اجرا شده‌اند، بیش از پیش احساس می‌شود.
