منظر صوتی شهری رویکرد جدیدی از مطالعات شهری در حوزه علم آکوستیک است. در این مطالعاتی ضمن توجه به مقادیر کمی صوت، بر کیفیت، نحوه درک و احساس شدن آن توسط افراد نیز تأکید ¬شده است. در این بررسی¬ها بر عوامل متعددی از جمله: مؤلفه¬های آکوستیکی، محیطی و غیرمحیطی در مطلوبیت مناظر صوتی فضاهای شهری پرداخته شده است. در راستای این رویکرد تحقیقاتی، بازار تبریز به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب گردید. در این پژوهش رابطه موجود بین ویژگی¬های محیطی بازار تبریز و کیفیت منظر صوتی این فضا مورد مطالعه قرار گرفت. از میان عوامل متعددی که دراین قبیل مطالعات مورد بررسی قرار می¬گیرد، نحوه اثرگذاری «خصوصیات وابسته به کالبدی، فعالیت و زمان در بازار تبریز بر کیفیت مناظر صوتی» به عنوان عوامل مورد بررسی انتخاب شدند. دو دسته مؤلفه عینی و ذهنی وابسته به صوت شامل: تراز فشار صوت و زمان واخنش در فضاهای بازار تبریز اندازه¬گیری شدند که هردو مؤلفه مبین رفتار آکوستیکی فضاها می¬باشد. لذا جهت بررسی رفتار آکوستیکی در کنار مؤلفه¬های کالبدی مقادیر اندازه¬ای صوت شامل تراز فشار صوت و زمان واخنش درفضاهای مورد بررسی اندازه¬گیری گردید. همچنین ارزیابی¬های ذهنی افراد حاضر در فضاهای مورد مطالعه در بازار تبریز برای توصیف صدای شنیده¬شده و احساس آن¬ها نسبت به منظر صوتی از طریق پرسشنامه در فضای بازار انجام گرفت.
یافته¬های پژوهش نشان داد کالبد فضا به دو طریق در کیفیت ادارکی مناظر صوتی اثرگذار است. نخست: اثری که هر فضا بنا به خصیصه¬های کالبدی خود در امواج صوتی می¬گذارد موجب می¬شود صدا به گونه¬ای خاص در فضا طنین داشته و به گوش برسد. دوم: بر خلاف منابع مطالعات آکوستیکی که اندازه حجم فضا را مهم¬ترین عامل در رفتار آکوستیکی عنوان می¬کنند، یافته¬های پژوهش نشان داد که رفتار فضا بیش از آن¬که تحت تأثیر اندازه باشد، از فرم آن اثر می¬پذیرد. لذا نظریه «ارجحیت فرم بر حجم در رفتار آکوستیکی فضاها» را مطرح می¬سازد. به عبارت دیگر کالبد فضا در درجه اول مستقیماً روی ویژگی¬های ذاتی صدای شنیده¬شده تأثیرگذار است. در درجه بعدی دسته¬ای از ویژگی¬های فضایی-مکانی بازار وجود دارند که مشخصاً در نحوه ادراک افراد از منظر صوتی مؤثر است که می¬توان استدلال کرد که به نوعی با گونه¬شناسی فضا هم رابطه دارد. نتایج این مطالعه نشان داد که ویژگی¬های «میزان ازدحام و تراکم جمعیت، ایستایی یا پویایی فضا و تنوع منابع صوتی و نحوه بروز صدای حاصل از آن¬ها در فضا» در نوع ادراک افراد از منظر صوتی مؤثر است. از طرف دیگر نتایج نشان داد که: تفاوت¬های کالبدی و محیطی سبب می¬شود که افراد در تجربه حرکت در امتداد فضاهای مختلف بازار تبریز، کیفیتی تجربه نمایند که می¬توان از آن تحت عنوان «کیفیت تباین صوتی» نام برد. در واقع بر اساس یافته¬های پژوهش نظریه «تباین صوتی» تببین شد. این یافته،  برای اولین بار در مطالعات حوزه منظر صوتی مورد پژوهش و معرفی قرار گرفته است.
با توجه به این نتایج، نظریه «فضاهای همگن» را نیز می توان مطرح نمود که مفهوم نو دیگری در این حوزه مطالعاتی را تبیین می¬نماید. مراد از «فضاهای همگن»، آن دسته از فضاها، خصوصاً مسیرها، هستند که از لحاظ ویژگی¬های کالبدی، از جمله ابعاد و تناسبت هندسی، فرم و مصالح تشکیل¬دهنده جداره¬های محصور کننده، همچنین بافت شهری پیرامونی و منابع صوتی دارای ویژگی¬های یکسانی هستند. این همگونی در خصیصه¬های نام¬برده سبب می¬گردد در طول آن مسیرها، رفتار آکوستیکی یکسانی بروز پیدا کند. این اصل می تواند در طراحی شهری بکار گرفته شود. به عبارت دیگر می¬توان عامدانه تجانس کالبدی فضا را بر هم زده و سبب بروز «تباین صوتی» در فضاهای مذکور گردید. همچنین نتایج مطالعه نشان داد که  که پیروی صرف از استانداردهای اکوستیکی متضمن مطلوبیت بالای مناظر صوتی این قبیل فضاها نخواهد بود. بر اساس این یافته؛ در فضاهای آرام شهری، مانند بازار تبریز، که تراز فشار صوت حتی پائین¬تر از مقادیر توصیه¬شده استاندارد است، پدیده «اختلاف تراز فشار صوت» می¬تواند باعث اختلال در آسایش صوتی افراد حاضر در فضا شده و اثر مخربی بر کیفیت منظر صوتی داشته باشد. لذا پیشنهاد می¬گردد در مطالعه و طراحی مناظر صوتی فضاهای آرام شهری، به مؤلفه جدیدی که تحت عنوان «شفافیت منظر صوتی» نامگداری می¬گردد توجه ویژه مبذول گردد.
واژگان کلیدی: منظر صوتی، رفتار آکوستیکی، تراز فشار صوت، زمان واخنش، توصیفگرهای منظر صوتی، بازار تبریز.