پیرو انقلاب¬های صنعتی، کارگری، سوسیالیستی و به¬تبع آن ورود به دوران مدرنیته در قرون معاصر، دو جریان، هموار کنندۀ مسیر صنعتی سازی و تولید انبوه بوده¬اند. جریان اول، دیدگاه¬های رو به رشد سوسیالیستی و حافظ منافع کارگران می¬باشد که به دنبال ایجاد شرایط بهتر سکونت برای طبقه کارگر، از طریق ساخت شهرک¬های مسکونی با رویکرد صنعتی بودند. جریان دوم، عقبۀ سرمایه¬داری معاصر بود که به دنبال حفظ و گسترش منافع خود، ناگزیر از حمایتِ اندیشه¬های سبک بین¬الملل برای رسیدن به بازار ساخت‌وساز جهانی بوده است. از طرفی، مکتب اسلام به‌عنوان دینی کامل، دارای اصول و دستوراتی است که جایگاهی اجتماعی دارند. به نظر می¬رسد، معماری صنعتی به دنبال ایجاد آرمان¬هایی است که می¬تواند در برخی موارد همانند تأمین منافع طبقۀ کارگر، با اهداف اجتماعی دین اسلام دارای اشتراکاتی باشد. نبودِ دیدگاهی جامع درزمینۀ ارتباط معیارهای اسلامی مرتبط با معماری و مسکن با بخشی از ویژگی¬های ساخت صنعتی، از کمبودهایی است که انگیزۀ اصلی این نگارش شده است. پرسش اساسی تحقیق این است که چگونه می¬توان با انتخاب مناسبِ سیستم¬های ساخت، بر تحقق سریع¬تر برخی معیارهای اسلامی مرتبط با معماری و مسکن، تأثیرگذار بود؟ فرضیۀ پژوهش حاضر این است که معیارهایی در آموزه¬های مرتبط با معماری و مسکن اسلامی وجود دارند که بهره¬گیری از برخی سیستم¬های ساخت صنعتی، در سرعت تحقق آن‌ها مؤثر می¬باشد. هدف این تحقیق، بررسی امکان تأثیرگذاری سیستم¬های ساخت صنعتی بر تحقق سریع¬تر برخی معیارهای اسلامی ذکرشده می¬باشد.
این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است. روش جمع¬آوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه¬ای و استفاده از پایگاه¬های یکپارچۀ اینترنتی می¬باشد. همچنین از مصاحبه¬های نیمه ساختاریافته با خبرگان برای رسیدن به معیارهای منتخب اسلامی و ویژگی¬های معماری صنعتی بهره گرفته‌شده است. در این پژوهش از روش تحقیق AHP، به‌عنوان سیستم تحلیل سلسله¬مراتبی برای دقت دررسیدن به نتایج و انتخاب نهایی آن‌ها استفاده‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی¬های AHP، با نمونه¬های واقعی مورد آزمون قرارگرفته و همبستگی نتایج آن تأیید گردیده است. بر اساس نتایج این پژوهش معیارهایی در معماری و مسکن اسلامی وجود دارند که قابلیت تحقق سریع¬تر و بهتر توسط برخی سیستم¬های ساخت صنعتی را دارا می¬باشند. به‌طوری‌که که استفاده از سیستم پیش¬ساختۀ کامل، دارای نقش بیشتری دررسیدن به معیارهای " برخورداری همه جامعه از حق مسکن"، " عدم اسراف و پرهیز از بیهودگی"، " پیشگیری از زیان همسایگان" و سیستم پیش¬ساخته با اتوماسیون کامل دارای نقش بیشتری دررسیدن به معیارهای "" برخورداری همه جامعه از حق مسکن" " توجه به زیبایی" و اصل رعایت"حریم" و نیز در سرعت رسیدن به آن‌ها بوده است. نتایج پژوهش حاضر در راستای غنی کردن ادبیات مرتبط با حوزۀ معماری صنعتی و مسکن اسلامی به کار خواهد رفت و می¬تواند به‌عنوان منبعی فکری، جهت کمک به فرآیند تصمیم‌گیری مدیران و سازندگان، عمل نماید.
کلیدواژه ها: معیارهای معماری اسلامی، مسکن اسلامی، سیستم صنعتی ساخت، سیستم تحلیل سلسله‌مراتبی