مصرف روزافزون منابع اولیه زمین (مواد و انرژی) علاوه بر تولید آلاینده های محیطی و اتمسفر ( مخصوصا دی اکسید کربن)، حیات پایدار بشر را با تهدید جدی مواجه کرده است. در عرصه ساخت و ساز امروز، استفاده از کم انرژی ترین و کم کربن ترین مصالح کمک شایان توجهی به داشتن ساختمان هایی سبز می کند.  نقش پر رنگ مصرف انرژی در پروسه تولید تا ساخت و بهره برداری مصالح ساختمانی ، ضرورت شناخت و به کار گیری مصالح سبزتر و کمتر آلاینده را آشکار می¬سازد. لازمه چنین شناختی دستیابی به دانشی کمی و دقیق از میزان مصرف انرژی در تمامی مراحل چرخه حیات مصالح ساختمانی است. این مراحل از گهواره تا خانه (Cradle to House) عبارتند از : استخراج، فرآوری، حمل و نقل و بهره برداری. علی رغم اهمیت فوق العاده این مطلب، آزمون کمی چنین فرضیه ای در جغرافیای شمال¬غرب ایران، کمتر مورد پایش و تحلیل قرار گرفته است و همچنین به علت کم بودن اطلاعات سازمان یافته از واحد های صنعتی چنین بررسی با دشواری های جمع آوری داده نیز مواجه بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر به ارزیابی میزان انرژی نهان و کربن نهان مصالح ساختمانی در مراحل پیش از ساخت و انرژی بهره برداری آن¬ها در مرحله بهره¬برداری (پس از ساخت) در محدوده شمال¬غرب ایران می¬پردازد. بطور دقیق¬تر، تحقیق حاضر در مرحله نخست به روش تجربی-تحلیلی، به جمع آوری داده های میدانی و تحلیل کمی مجموع انرژی مصرفی تولید مصالح الوار چوب، بتن و آجر بر اساس سیستم ارزیابی چرخه حیات(Life Cycle Assessment) و همچنین مجموع کربن آزاد شده در طی فرآیند تولید هر یک از مصالح فوق می¬پردازد.  بدین منظور به روش نمونه گیری تصادفی و با استناد به قاعده تشابه نتایج، نمونه-هایی از واحدهای صنعتی تولید آجر، بتن و چوب انتخاب گردیده و اطلاعات مراحل پیش از ساخت (Pre-Construction) از آنها استخراج گردید. در گام بعدی و در مرحله بازه عمر ساختمان، خانه بهنام بعنوان نمونه¬ای بومی انتخاب گردیده و در بستر نرم افزارهای رویت و راینو بر اساس وضع موجود خانه و بستر اقلیمی تبریز شبیه سازی شده است. سپس با استفاده از پلاگین¬های لیدی باگ و هانی¬بی، رفتار حرارتی ساختمان در طی بازه یک ساله و چهل ساله سنجیده شده و بعبارتی میزان مصرف انرژی ساختمان با جداره های نمای بتنی، چوبی و آجری بدست می آید.  نتایج نهایی نشان دهنده این واقعیت است که مجموع انرژی نهان در فاز پیش از ساخت، به ازای تولید مجموع بتن مصرفی در جدار خارجی خانه بهنام  115'731 kw.h   ودی اکسید کربن آزاد شده 81/8 ton است، این ارقام به ازای تولید کل جدار آجری خانه بهنام 42'497 kw.h انرژی و 30/1 ton دی اکسید کربن است و به ازای تولید کل جدار خارجی چوبی خانه  2'883 kw.h  انرژی و 2/88 تن دی اکسید کربن است. در گام بعدی و در مرحله بازه عمر ساختمان، خانه بهنام در بستر نرم افزارهای رویت و راینو بر اساس وضع موجود خانه و بستر اقلیمی تبریز شبیه سازی شده است. سپس با استفاده از پلاگین های لیدی باگ و هانی بی، رفتار حرارتی ساختمان در طی بازه چهل ساله سنجیده شده و بعبارتی میزان مصرف انرژی ساختمان با جداره های نمای بتنی، چوبی و آجری بدست می آید. نتایج حاکی از آن است که مصالح چوبی در بستر صنعتی و جغرافیایی تبریز سبزترین مصالح از میان نمونه های مورد سنج هستند به گونه ای در طی بازه 40 ساله عمر خانه بهنام مجموع انرژی بهره برداری با جدار چوبی 3'716'160 Kw.h  با جدار آجری 4'502'400 Kw.h و با جدار بتنی 5'014'400 Kw.h  می باشد. با دستیابی به این آگاهی و تفاوت قابل ملاحظه انرژی نهان مصالح   چوبی نسبت به آجری و بخصوص بتنی و با توجه به موقعیت ویژه کلان شهر تبریز از لحاظ تمرکز واحد¬های  صنعتی و آلودگی روز¬افزون محیط زیستی، جایگزینی ساخت و سازهای فعلی بتنی و آجری با مصالح بومی و سبزی چون چوب بسیار راهگشا خواهد بود. از سوی دیگر جهت جلوگیری از برداشت بی رویه ذخایر جنگلی و تخریب زیستگاه¬های گونه¬های زیستی طرح کاشت و تولید جنگل¬های مصنوعی جهت برداشت صنعتی پیشنهاد می¬گردد. مدیریت چنین امری نیازمند شناخت بستر اقلیمی و برنامه¬ریزی های منطقه ای است که خود می¬تواند مقدمه¬ای جهت پژوهش¬های آتی در این حوزه باشد.
واژه های کلیدی : انرژی نهان، کربن نهان، آذربایجان، چرخه حیات انرژی، LCA، پایداری